Sau Hiệp định Giơ-ne-vơ 1954, đế quốc Mỹ thực hiện âm mưu thôn tính Việt Nam nhằm khống chế vùng Đông Nam Á. Địch không từ một thủ đoạn tàn bạo, dã man nào để đánh phá cách mạng miền Nam, thẳng tay trả thù, sát hại nhân dân yêu nước và những người kháng chiến cũ.
Trong những năm tháng đó, mặc dù tổ chức đảng bị địch đánh phá ác liệt, nhưng bằng phương pháp hoạt động vừa bí mật, vừa công khai, hệ thống các cơ sở đảng vẫn được duy trì và tiếp tục lãnh đạo phong trào đấu tranh của nhân dân. Địa bàn Hớn Quản (tỉnh Bình Long) là một trong những địa phương tiếp thu nhạy bén “Đề cương cách mạng miền Nam” và Nghị quyết của Xứ ủy, sớm có tổ chức và hoạt động vũ trang hỗ trợ cho phong trào quần chúng.
Nổi bật trong giai đoạn này là chiến dịch Phước Long - Đồng Xoài năm 1965, trọng điểm là hướng Phước Long, Bình Long. Sau 64 ngày đêm chiến đấu quyết liệt, bộ đội chủ lực và địa phương đã tiêu diệt gần 4.500 tên địch (có 73 cố vấn Mỹ), bắn hạ 31 máy bay và phá hủy nhiều phương tiện chiến tranh, phá hàng loạt ấp chiến lược, dinh điền của địch, giải phóng hàng vạn dân. Chiến thắng chiến dịch Phước Long - Đồng Xoài cùng với chiến thắng Bình Giã, Ba Gia và nhiều nơi khác trên chiến trường miền Nam đã góp phần làm thất bại chiến lược “chiến tranh đặc biệt” , buộc đế quốc Mỹ phải bị động chuyển sang chiến lược “chiến tranh cục bộ”, ồ ạt đưa quân Mỹ và quân chư hầu vào tham chiến tại miền Nam Việt Nam.
Sau hơn 3 năm đương đầu với Mỹ - Ngụy trong chiến lược “chiến tranh cục bộ” đầy ác liệt, gian khổ và hy sinh, đảng bộ và nhân dân hai tỉnh Bình Long, Phước Long đã ra sức xây dựng lực lượng cả về quân sự và chính trị, giữ vững thế tiến công liên tục, cùng quân - dân Đông Nam bộ và cả miền Nam bẻ gãy hai gọng kềm “tìm diệt và bình định”, đánh bại hai cuộc phản công chiến lược mùa khô 1965 - 1966 và 1966 - 1967 của Mỹ - Ngụy.
Lực lượng của Khu 10 và của miền Nam liên tục tấn công vào Tiểu khu Bình Long, Phước Long và các chi khu quân sự khác; phát động quần chúng nổi dậy, góp phần cùng quân - dân miền Nam thực hiện cuộc tổng tấn công và nổi dậy Tết Mậu Thân 1968, đồng loạt tấn công vào sào huyệt và căn cứ của Mỹ - Ngụy khắp miền Nam.
Ngày 31/01/1971, Trung ương Cục quyết định thành lập Đảng bộ và Phân khu Bình Phước gồm hai tỉnh Bình Long, Phước Long, đặt dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo trực tiếp của Trung ương Cục. Đến cuối năm 1972, Trung ương Cục lại có quyết định chuyển Phân khu Bình Phước thành tỉnh Bình Phước.
Thực hiện nghị quyết Hội nghị lần thứ 11 Trung ương Cục tháng 10/1971, quân và dân Bình Phước đã cùng quân chủ lực của ta mở chiến dịch Nguyễn Huệ năm 1972, giải phóng hoàn toàn các huyện Lộc Ninh, Bù Đốp, Bù Gia Mập và từng mảng ấp chiến lược, mở rộng vùng căn cứ nối liền biên giới Campuchia thành hậu phương trực tiếp của chiến trường B2, góp phần buộc Mỹ phải chịu thất bại trên bàn Hội nghị Giơ-ne-vơ.
Hiệp định Paris được ký kết ngày 27/01/1973, Mỹ chịu rút hết quân viễn chinh và chư hầu, chấm dứt dính líu vào cuộc chiến tranh xâm lược miền Nam. Lộc Ninh trở thành thủ phủ của Chính phủ cách mạng lâm thời miền Nam Việt Nam. Bình Phước được vinh dự thay mặt nhân dân miền Nam và cả nước đón những người con chiến thắng từ các nhà tù Mỹ - Ngụy trở về trong niềm thương yêu, xúc động và khâm phục.
Trong chiến cuộc Đông Xuân 1974 - 1975, được sự chi viện của Trung ương và của Miền, quân và dân Bình Phước đã tham gia chiến dịch đường 14 - Phước Long, liên tiếp giải phóng hoàn toàn huyện Bù Đăng ngày 14/12/1974, Đồng Xoài ngày 26/12/1974. Đến ngày 6/1/1975, quân ta tấn công và làm chủ tiểu khu - tỉnh lỵ Phước Long. Chiến thắng Phước Long có ý nghĩa chiến lược quan trọng, lần đầu tiên một tỉnh của miền Nam được hoàn toàn giải phóng, là “đòn trinh sát chiến lược”, tạo tiền đề cho Bộ Chính trị, Trung ương có quyết định và hạ quyết tâm giải phóng hoàn toàn miền Nam trong thời gian sớm.
Nhận thấy không có khả năng tiếp cứu cho nhau và biết nguy cơ bị tiêu diệt, ngày 23/3/1975, địch rút chạy về Chơn Thành, An Lộc - trung tâm tỉnh lỵ tỉnh Bình Long được giải phóng. Ngày 2/4/1975, Chơn Thành là địa phương cuối cùng của tỉnh Bình Long được giải phóng, góp phần cùng quân và dân các tỉnh miền Nam và các binh đoàn chủ lực tiến về giải phóng Sài Gòn ngày 30/4/1975, hoàn thành trọn vẹn sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước.
Ngày 15/4/2015, Tỉnh ủy Bình Phước tổ chức hội nghị lấy ý kiến của các nhân chứng lịch sử, các nhà khoa học và các đồng chí nguyên là lãnh đạo tỉnh để xác định ngày giải phóng tỉnh. Từ các ý kiến tại hội nghị, tinh thần khách quan, khoa học, trách nhiệm với lịch sử, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã đi đến thống nhất chọn ngày 23/3/1975 – ngày giải phóng An Lộc – trung tâm tỉnh lỵ tỉnh Bình Long làm ngày giải phóng tỉnh Bình Phước.
Nguồn: Trung tâm VH-TT và Đài TT-TH tx.PL
Phường Long Thủy
Phường Long Thủy - Bình Phước